Prikkelend recht

Na meer dan twintig jaar ervaring in de juridische advisering binnen de agrarische sector, dacht ik alle vragen inmiddels al wel beantwoord te hebben. Maar nee, plotsklaps komt telefonisch de vraag binnen: “Klopt het dat de EU een verbod heeft uitgevaardigd voor het gebruik van schrikdraad in combinatie met prikkeldraad?”. De vraag werd me niet gesteld door een agrariër, maar door een medewerker van een waterschap die ook met schrikdraad moet werken. Hier had ik nog nooit van gehoord, maar de vraag intrigeerde mij wel. Zou de EU zich nu ook al bemoeien met prikkeldraad?

Als goed advocaat wil je natuurlijk een antwoord hebben op deze vraag. In de juridische vakliteratuur is weinig te vinden over schrikdraad, en al helemaal niet in combinatie met Europese regels. Bij een zoektocht op het internet kom ik wel wat losse opmerkingen tegen dat je prikkeldraad niet als schrikdraad mag gebruiken, maar dat wordt nauwelijks onderbouwd. Op agrarische sites wordt prikkeldraad vrijwel alleen besproken in combinatie met de paardenhouderij. Het zal iedereen inmiddels wel duidelijk zijn dat het niet de bedoeling is om paarden te houden achter prikkeldraad. Maar een belemmering om prikkeldraad als stroomdraad te gebruiken, kom je niet tegen.

Totdat ik stuit op het fenomeen NEN-normen (NEderlandse Normen). NEN-normen kennen we vooral uit de bouwwereld. Er blijkt ook een NEN-norm te zijn over ‘bijzondere eisen voor spanninggevers voor schrikdraadinstallaties’. Een NEderlandse Norm is geen wet, maar toch moet je hem naleven als producent en zakelijk gebruiker. Ook de overheid verwacht dat. Soms wordt er in wetten naar NEN-normen verwezen.

Maar goed, deze NEN-norm keert zich dus tegen het gebruik van prikkeldraad als schrikdraad. Zo zie je ook in veiligheidsinstructies de mededeling dat prikkeldraad niet met een elektrisch afrasteringsapparaat op de elektriciteit aangesloten mag worden. Wel mag prikkeldraad worden aangebracht in de directe omgeving van wel toegestane elektrische afrastering. Veroorzaakt het elektrische prikkeldraad schade, dan ben je als eigenaar al gauw aansprakelijk, want de norm is niet nageleefd. Je moet namelijk alleen draad gebruiken dat bedoeld is om elektriciteit te geleiden.

Dat alles was nieuw voor mij. Niet alleen voor mij. Mensen die ik hierover heb aangesproken binnen en buiten de agrarische sector reageerden vaak verbaasd. De conclusie van dit verhaal is dat ik als advocaat me nu goed kan verplaatsen in mensen die een hekel hebben aan kleine lettertjes en regelbrij. En verder: het principe ‘iedereen wordt geacht de wet te kennen’ is gebouwd op drijfzand. Want de werkelijkheid is dat niemand de hele wet kent.

Charles van Mierlo
GVK Advocaten Zwolle