Pensioen en echtscheiding

Een echtscheiding heeft “naast de emotionele impact” vaak ook verstrekkende financiële gevolgen. Dit geldt ook voor het pensioen. Er is een speciale wet die regelt hoe het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd verdeeld moet worden: de Wet verevening Pensioenrechten bij Scheiding (Wet VPS). Het gaat in deze wet uitsluitend om ouderdomspensioen dat door u of uw partner is opgebouwd via een pensioenregeling bij de werkgever. Deze regeling heeft alleen betrekking op echtscheidingen die hebben plaatsgevonden op of na 1 mei 1995. De door u zelf afgesloten lijfrenten, levensverzekeringen, VUT-regelingen of AOW-pensioen vallen niet onder deze speciale wet.

Hoofdregel: opgebouwd ouderdomspensioen moet 50/50 verdeeld worden

De hoofdregel is dat al het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd op basis van 50/50 verdeeld moet worden. Dit wordt ook wel de standaardverevening (verdeling) genoemd.

Deze verdeling zal niet direct plaatsvinden op het moment van de echtscheiding zelf, maar op het moment dat de partner die het pensioen heeft opgebouwd met pensioen gaat. De andere partner krijgt dan rechtstreeks haar of zijn deel door het pensioenfonds uitbetaald.

Als u en uw ex-partner allebei ouderdomspensioen hebben opgebouwd, moeten u over beide pensioenen afspraken maken. Heeft alleen één partner ouderdomspensioen opgebouwd, dan zal deze partner zijn of haar ouderdomspensioen moeten delen met de andere partner.

Pensioenfonds moet worden geïnformeerd door speciaal formulier

U moet het pensioenfonds (of fondsen als er bij meerdere pensioenfondsen ouderdomspensioen is opgebouwd) binnen twee jaar na de echtscheiding laten weten dat u gescheiden bent en dat het opgebouwde ouderdomspensioen te zijner tijd gesplitst moet worden. Uw advocaat of mediator zal u hier bij het einde van de echtscheidingsprocedure op wijzen en doorgaans voor u het formulier naar het pensioenfonds sturen. U kunt dit formulier ook alleen of samen met uw ex-partner insturen.

Als de melding te laat (dus niet binnen twee jaar) plaatsvindt, dan zal het pensioenfonds het ouderdomspensioen alleen uitkeren aan degene die het heeft opgebouwd. De andere partner heeft dan vervolgens een vordering op degene die het pensioen krijgt uitgekeerd. Fiscaal is het overigens altijd gewoon belast bij degene die het ontvangt, ongeacht of het rechtstreeks wordt ontvangen van de pensioenuitvoerder of niet.

Huwelijkse voorwaarden en verdeling van pensioen

Als u getrouwd bent op basis van huwelijkse voorwaarden, dan kan in deze voorwaarden een afwijkende regeling staan. Bijvoorbeeld dat er helemaal geen verdeling van opgebouwd ouderdomspensioen zal plaatsvinden.

Ook is het mogelijk om af te spreken dat de standaardverdeling niet van toepassing is, bijvoorbeeld wanneer u beide ongeveer evenveel pensioen hebt opgebouwd.

Wat gebeurt er als één van u beiden komt te overlijden?

Als een van u beiden komt te overlijden, dan zal dit gevolgen hebben voor de uitbetaling van het ouderdomspensioen.

  1. Bij overlijden voor de pensioendatum zal er door het pensioenfonds geen ouderdomspensioen meer worden uitgekeerd. Als degene die het pensioen heeft opgebouwd overlijdt, dan heeft de andere partner geen recht meer op haar of zijn deel van het ouderdomspensioen.
  2. Bij overlijden na de pensioendatum stoppen de pensioenuitkeringen. Ook de partner die het pensioen niet had opgebouwd, krijgt vanaf dat moment geen ouderdomspensioen meer.

Conversie

U kunt samen met uw ex-partner ook kiezen voor een bijzondere manier van het verdelen van het ouderdomspensioen, de zogenaamde conversie. Conversie houdt in dat een deel van het ouderdomspensioen van de ene partner definitief wordt omgezet in een eigen ouderdomspensioen voor de andere ex-partner. Het voordeel van conversie is dat dat de band tussen u en uw ex-partner definitief verbroken wordt. U bent dus niet meer afhankelijk van het leven van de ander. Het nadeel kan zijn dat degene die het pensioen heeft opgebouwd bij het overlijden van zijn ex-partner, niet meer het volle ouderdomspensioen terugkrijgt.

Conversie is alleen mogelijk als u daar beiden mee instemt en de pensioenuitvoerder akkoord gaat. Als een van beide partners hier niets voor voelt, zal de standaardverdeling van toepassing zijn.

Wijziging wet

Het is de bedoeling dat per 2020 de wet wordt aangepast. Conversie zal dan standaard zijn. Als u geen conversie wilt, moet u actie ondernemen, al dan niet met tussenkomst van de rechter.

Kleine en buitenlandse pensioenen

Per 1 januari 2019 geldt ook de “Wet Waarde overdracht kleine pensioenen”. Alle kleine pensioenaanspraken kunnen dan bij elkaar geveegd worden. Als gevolg van een echtscheiding met conversie, kunt u dan ook het eigen extra pensioen toevoegen.

Ook in het buitenland opgebouwde pensioenen vallen normaal gesproken onder de Wet VPS. Bepalend is het “recht” van het huwelijksgoederenregime waaronder u getrouwd bent. Ook hiervoor geldt dat u kunt afspreken dit (deels) buiten beschouwing te laten.

Gescheiden voor 1 mei 1995 en het pensioen is niet verdeeld?

Soms blijkt na jaren dat het pensioen nog niet is verdeeld. Als een echtscheiding vóór 1 mei 1995 in ingeschreven, dient dan alsnog verdeling van het pensioen plaats te vinden. Een verdeling verjaart niet dus ook al is de echtscheiding van lang geleden. Het pensioen moet/kan altijd alsnog worden verdeeld. Het is een zogeheten “overgeslagen boedelgoed” dat alsnog verdeeld kan worden, zelfs als het pensioen al (jaren) is ingegaan.

Hoe komt u erachter hoe groot uw pensioenaanspraken zijn?

U kunt op www.mijnpensioenoverzicht.nl een overzicht downloaden van de opgebouwde aanspraken.