Als een kind buiten een huwelijk wordt geboren, heeft hij of zij niet automatisch een juridische vader. Hiervoor dient het kind eerst te worden erkend door de vader of dient het vaderschap gerechtelijk te worden vastgesteld. Voor de erkenning van een kind is toestemming van de moeder nodig.
Als de moeder geen toestemming aan de vader wil geven voor de erkenning, dan kan de vader een procedure bij de rechtbank starten. Hij verzoekt in die procedure de rechtbank om de toestemming van de moeder voor de erkenning te vervangen.
Een dergelijke procedure heeft alleen kans van slagen als het kind nog geen juridische vader heeft (maar alleen één juridische moeder) en als de man in kwestie ook de biologische vader van het kind is. Als aan die vereisten is voldaan, dan kan een rechter de erkenning alleen weigeren als dit de ongestoorde verstandhouding tussen moeder en kind schaadt of als hierdoor de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind in het gedrang komt.
Het komt soms voor dat erkenning door de biologische vader niet (meer) mogelijk is, omdat het kind al een tweede juridische ouder heeft. Dit kan zijn ontstaan doordat het kind is geboren binnen het huwelijk van zijn of haar moeder. In dat geval is de echtgenoot van de moeder automatisch de juridische vader. Ook kan de moeder iemand anders toestemming hebben gegeven voor de erkenning van het kind. Ook in dat geval kan het kind niet meer door de biologische vader worden erkend. Een kind kan immers maximaal twee juridische ouders hebben.
De toestemming van de moeder voor erkenning door een ander dan de biologische vader kan onder omstandigheden misbruik van bevoegdheid opleveren. De moeder heeft in principe het recht om toestemming aan de door haar gewenste persoon te geven. Als zij dit echter doet om de biologische vader buitenspel te zetten en ‘zijn plekje’ zonder reden aan een ander te vergeven, dan biedt het recht hiervoor een oplossing. De moeder mag haar bevoegdheid om toestemming te geven namelijk niet misbruiken. De erkenning kan dan op verzoek van de biologische vader worden aangetast. Hiervoor wordt in de rechtspraak wel een zogeheten strikte maatstaf gehanteerd. De toestemming van de moeder voor de erkenning aan de niet-biologische vader moet zijn gegeven met het oogmerk de belangen van de verwekker/biologische vader te schaden.
De maatstaf is minder strikt als de biologische vader niet of niet tijdig om vervangende toestemming heeft kúnnen verzoeken bij de rechtbank. Als de biologische vader bijvoorbeeld niet wist dat hij de verwekker van het kind was of kon zijn, dan geldt een minder strikte maatstaf. Dan moet er worden bezien of de moeder, in aanmerking genomen de onevenredigheid tussen de belangen van de verwekker bij erkenning en de daartegenover staande belangen van de moeder – telkens in verband met de belangen van het kind – in redelijkheid tot het verlenen van toestemming aan de andere man heeft kunnen komen.
Als de biologische vader al een verzoekschrift tot vervangende toestemming voor erkenning heeft ingediend bij de rechtbank, dan kan de moeder tijdens die procedure alleen voorwaardelijk toestemming aan een ander verlenen voor de erkenning. De toestemming van de moeder aan een andere man, kan namelijk alleen in de procedure door de rechter terzijde worden geschoven. ‘Het plekje’ voor de biologische vader om juridisch ouder te worden blijft dus beschikbaar. Dit geldt ook als de biologische vader de procedure nog niet heeft gestart, maar wel via een brief van zijn advocaat de moeder heeft gevraagd om toestemming te verlenen voor de erkenning. De biologische vader moet in dat geval wel binnen drie maanden na verzending van die brief de gerechtelijke procedure starten. Ook dan kan de moeder alleen maar voorwaardelijk het kind door een ander laten erkennen.
Wilt u meer weten over onderwerp en uw mogelijkheden laten beoordelen? Neemt u dan contact met onze familierechtspecialisten.
