Concurrentie- en relatiebeding

In een arbeidsovereenkomst kan een concurrentie- of relatiebeding zijn opgenomen. Een concurrentiebeding – ook wel non-concurrentiebeding genoemd – verbiedt de werknemer om na het einde van de arbeidsovereenkomst, binnen een bepaalde periode en binnen een bepaalde geografische afstand van de ex-werkgever, voor een concurrent werkzaam te zijn. Een relatiebeding is een specifiek soort concurrentiebeding en verbiedt na het einde van de arbeidsovereenkomst zaken te doen met relaties van de werkgever.

Concurrentiebeding

Een concurrentiebeding is een afspraak tussen een werkgever en een werknemer. Deze afspraak moet schriftelijk zijn overeengekomen, maar mag ook in een ander document staan opgenomen. Dit document, zoals in een personeelsreglement, moet dan wel aan de overeenkomst worden gehecht én de werknemer moet daar in de ondertekende arbeidsovereenkomst uitdrukkelijk mee instemmen.

Een concurrentiebeding beperkt de werknemer in zijn mogelijkheden om na het einde van de arbeidsovereenkomst ergens anders te gaan werken. Bij contracten voor bepaalde tijd moet de werkgever uitdrukkelijk motiveren waarom het beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen. In de rechtspraak wordt niet snel aangenomen dat bij een overeenkomst voor bepaalde tijd een dergelijk zwaarwegend belang aanwezig is. Het is zonder toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger niet mogelijk om een concurrentiebeding met minderjarige werknemers overeen te komen.

Relatiebeding

In een relatiebeding wordt overeengekomen met welke relaties van de werkgever, de werknemer na het einde van de arbeidsovereenkomst geen zaken mag doen. Vaak is een relatiebeding algemeen geformuleerd. Het verbiedt dan bijvoorbeeld zakelijke contacten met alle bedrijven waaraan de werkgever in het jaar voor het einde van de arbeidsovereenkomst producten of diensten heeft geleverd. Van grotere ondernemingen kan soms worden verwacht dat zij de relaties beperken tot enkele kernrelaties. Duidelijkheid wordt verkregen door een lijst van verboden relaties op te stellen.

Proeftijd en concurrentiebeding

Als er wordt opgezegd tijdens de proeftijd blijft het concurrentie- of relatiebeding haar gelding behouden. Het beding kan onder omstandigheden wel vernietigd worden als de werknemer daardoor onredelijk wordt benadeeld. De vraag is ook welk belang een werkgever heeft bij handhaving van het beding na een zo korte duur van de arbeidsverhouding.

Onredelijke benadeling bij een concurrentie- en relatiebeding

Het concurrentiebeding mag geen onredelijke benadeling voor de werknemer opleveren. Om dit te beoordelen, dient een belangenafweging te worden gemaakt tussen enerzijds het grondrecht van de werknemer om vrij te zijn in zijn arbeidskeuze en anderzijds de bescherming van het bedrijf van de werkgever.

Bij deze afweging dienen alle omstandigheden van het geval te worden meegenomen. Aan de kant van de werkgever en dus voor handhaving van het beding, kan gedacht worden aan exclusieve kennis bij de werknemer waarmee hij een concurrerend gevaar vormt voor de werkgever. Aan de kant van de werknemer kan gedacht worden aan een positieverbetering (hoger salaris, betere arbeidsvoorwaarden, meer doorgroeimogelijkheden) die de werknemer misloopt bij handhaving van het beding.

Toetsing door rechter

Vaak worden er tussen werkgever en werknemer bij het einde van de arbeidsovereenkomst nadere afspraken gemaakt. Soms betaalt de nieuwe werkgever van de werknemer de oude werkgever een afkoopsom om af te zien van het beding.

Mochten werkgever en werknemer er onderling niet uitkomen, dan kan de werknemer het concurrentie- of relatiebeding laten toetsen door de rechter. De rechter zal dan beoordelen of het beding geldig is overeengekomen en of het vernietigd kan worden. Zo nodig kan de rechter het beding in omvang beperken en voor de werkingstijd van het beding de werknemer een vergoeding toekennen. Een concurrentiebeding wordt vaak omgezet in een relatiebeding.

Mocht de werknemer zich niet houden aan het beding, dan kan de oud-werkgever schadevergoeding vorderen. Ook kan de oud-werkgever vorderen dat de werknemer de bepalingen uit het beding moet nakomen, op last van een dwangsom. Vaak is er ook een boete overeengekomen als het beding wordt overtreden.

Heeft u als werkgever hulp nodig bij het opstellen van een arbeidsovereenkomst met concurrentiebeding? Of heeft uw werknemer een concurrentiebeding overtreden? Dan kunt u gerust contact opnemen met onze specialisten arbeidsrecht. En ook voor andere zaken, betreffende arbeidsrecht, staan we voor u klaar. Denk aan juridisch advies over wat te doen bij een verstoorde arbeidsrelatie of het opstellen van een vaststellingsovereenkomst. 

Ontslag

> Ontslag bedrijfseconomische redenen
> Ontslag op staande voet
> Transitievergoeding
> Verstoorde arbeidsrelatie
> Werknemer ontslaan

Overeenkomsten

> Vaststellingsovereenkomst